- Virka daga: 09:00 - 15:00
- 591-2000
- ust@ust.is
- Virka daga: 09:00 - 15:00
- 591-2000
- ust@ust.is
Við flutning á úrgangi milli landa er að ýmsu að hyggja. Ekki er heimilt að flytja úrgang úr landi til förgunar, nema um sé að ræða spilliefni og þá þarf að afla tilskilinna leyfa. Annan úrgang en spilliefni er heimilt að flytja á milli landa til endurnýtingar og þá skal fylla út tilskilin eyðublöð.
Lönd utan OECD, þ.e. landa sem falla ekki undir ákvörðun Efnahags- og framfarastofnunarinnar (OECD) um eftirlit með flutningi úrgangs yfir landamæri, kunna að hafa strangari kröfur, svo sem um skriflega fyrirframtilkynningu og samþykki, eða innflutningsbann á ákveðnum tegundum úrgangs.
Kröfurnar eru breytilegar og mismunandi milli landa og sá sem annast tilflutninginn þarf að tryggja samræmi við nýjustu breytingar.
Nánari fyrirspurnir má senda beint til viðkomandi landa, sjá lista yfir tengiliði í viðtökulöndum
Það fyrsta sem handhafi úrgangs eða varnings sem gæti verið úrgangur þarf að huga að, er hvort úrgangurinn eða varningurinn sé skilgreindur sem hættulegur, þ.e. spilliefni. Sú skilgreining er í REGLUGERÐ um skrá yfir úrgang og mat á hættulegum eiginleikum úrgangs nr. 1040/2016, þar sem stjörnumerktir úrgangsflokkar eru hættulegur úrgangur.
Viðmið fyrir flutning á notuðum varningi sem ekki flokkast sem úrgangur má finna í þessum leiðbeiningum:
1. Sótt um flutning á hættulegum úrgangi
Áður en sótt er um samþykki til flutnings á hættulegum úrgangi, þarf að vera búið að semja um viðtöku og úrvinnslu á úrganginum í viðtökulandinu. Þar næst þarf tilkynnandi að óska eftir að fá númer á fyrirhugaðan útflutning sem Umhverfisstofnun úthlutar. (IS XXX XXXXXX) Númerið er síðan notað á tilkynningu um flutning hættulegs úrgangs milli landa. Fullnægjandi umsóknargögn þurfa að innihalda:
2. Staðfesting á að umsókn sé rétt gerð (Acknowledgement)
Staðfesting kemur frá yfirvaldi í móttökulandi eftir u.þ.b. 30 daga ef umsóknin er samþykkt. Stundum eru gerðar athugasemdir við gögn tilkynnanda, sem þarf að bregðast við.
3. Staðfesting á að umsókn um flutning sé samþykkt (Written consent to shipment)
Bæði viðtökuland og sendingarland þurfa að gefa staðfestingu og tilkynna öllum aðilum málsins ákvörðun sína áður en útflytjandi má hefja útflutning (written consent to shipment).
4. Sendingar hefjast
Þegar staðfesting liggur fyrir, getur útflutningur hafist. Hverri sendingu þarf að fylgja útfyllt eyðublað ANNEX 1b sem tengt er viðkomandi tilkynningu, þar sem fram kemur sendingardagur og magn þess úrgangs sem sent er hverju sinni og raðnúmer sendingar. Þetta þarf að senda með pdf skj.ali í tölvupósti með þriggja vinnudaga fyrirvara til yfirvalda beggja landa, móttakanda og allra yfirvalda þeirra landa þar sem komið er við á leiðinni á áfangastað. Þegar viðtakandi og úrvinnsluaðili tekur við sendingu á hann að senda staðfestingu þess efnis til yfirvalda. Þegar viðtakandi hefur endurunnið eða fargað viðkomandi úrgangi sendir hann staðfestingu þess efnis til sendanda úrgangs ásamt yfirvöldum í viðtöku- og sendingarlandi.
Gildistími tilkynninga
Tilkynningar gilda yfirleitt í eitt ár (geta verið upp í þrjú ár) og eru takmörkuð bæði af heildarmagni úrgangs og fjölda sendinga. Þetta þarf að hafa í huga þegar áætlaður er fjöldi sendinga og heildarmagn úrgangs í tilkynningu um flutning úrgangs milli landa.
Gjald vegna umsýslu tilkynninga um flutning milli landa
Umhverfisstofnun innheimtir gjald fyrir umsýslu tilkynninga og sendinga fyrir innflutning, útflutning og umflutning úrgangs, sbr. 29. gr. laga 55/2003 um meðhöndlun úrgangs.
Sjá nánar í 9. gr. 535/2015 í uppfærðri gjaldskrá Umhverfisstofnunar.
Nánari leiðbeiningar
Virkt eftirlit með flutningi úrgangs á milli landa er mikilvægt skref í að tryggja rétta meðhöndlun á þeim úrgangi sem fellur til í hverju landi fyrir sig og tryggja að með flutningnum sé ekki verið að flytja vandamál sem fylgja úrgangsmeðhöndlun til annarra landa. Um leið veitir eftirlitið úrgangsmeðhöndlunaraðilum aukið aðhald með það að markmiði að aðilar í iðnaðinum geri sér fulla grein fyrir þeirra ábyrgð.
Markmið eftirlitsins er að enginn ólöglegur flutningur úrgangs eigi sér stað til/frá Íslandi.
Tilgangur eftirlits með flutningi úrgangs milli landa er fyrst og fremst að tryggja eftirfylgni reglugerðar Evrópuþingsins og ráðsins (EB) nr. 1013/2006 um flutning úrgangs sem var innleidd með reglugerð 822/2010 um flutning úrgangs á milli landa. Með reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) nr. 660/2014 um breytingu á reglugerð (EB) nr. 1013/2006 um flutning úrgangs, var svo aðildarríkjum Evrópusambandsins og löndum EES gert að sinna virku eftirliti með flutningi. Í breytingarreglugerðinni kemur fram að eftirlitið skuli fylgja eftirlitsáætlunum hver lands fyrir sig þar sem sett er niður skipulag eftirlits til þriggja ára í senn. Hér má finna eftirlitsáætlanir sem stofnunin hefur gefið út:
Eftirlitsáætlun um flutning úrgangs milli landa 2021-2023
Eftirlitsáætlun um flutning úrgangs milli landa 2018 – 2020
Framkvæmd og skipulag eftirlits er sett fram í framkvæmdaráætlun sem Umhverfisstofnun setur saman fyrir hvert ár eftirlitstímabilsins. Framkvæmdaráætlunin er vinnuskjal stofnunarinnar. Í lok hvers árs er tekin saman skýrsla um framkvæmd eftirlitsins og niðurstöður. Skýrslur um niðurstöður síðustu ára má finna hér:
Niðurstöður eftirlits með flutningi úrgangs á milli landa 2021
Niðurstöður eftirlits með flutningi úrgangs á milli landa 2020
Niðurstöður eftirlits með flutningi úrgangs á milli landa 2019
Niðurstöður eftirlits með flutningi úrgangs á milli landa 2018